Боқимондаҳои девори аввалини Хуҷанди бостонӣ (асрҳои VII-V то милод)

User Rating:  / 1

Боқимондаҳои девори бостонии қалъаи қадимаи Хуҷанд бараш 4м ва баландиаш 1,2м мебошад. Он дар асрҳои VII-V пеш аз мелод дар теппаи табии бо хишти гилин сохта шудааст. Андозаи хишт 42х30-32х10-12см-ро ташкил медиҳад. Дар болои хишт сангҳои ҳаҷман хурд-хурд гузошта шудааст. Дар қисмати шарқии девор ба ғайр аз хишти гилин, фарши ҳуҷра, шояд як девори хонаи байнидеворӣ ё иморате, ки ба даруни девор васл шудааст мавҷуд аст.

Қисмати ғарбии поёни девор бо сангҳои калон мустаҳкам карда шуда, дар байни онҳо як дастгоҳи суфтакунандаи ғалладона, ки ба асрҳои VIII-VII тааллуқ дорад, кашф шудааст. Санг осиё асосан барои ордкунии гандум, ҷав ва дигар маҳсулотҳои ғалладонагӣ истифода мешуд.

Бояд қайд намуд, ки чунин деворҳо дар қисмати шимолу ғарбии Қӯшки қалъаи Хуҷанд ва дар назди деворҳои шарқии қалъаи Хуҷанди асримиёнагӣ низ пайдо шудаанд.

Девори номбурда дар натиҷаи тадқиқоти бостоншиносӣ таҳти роҳбарии Набиҷон Раҳимов солҳои 2020-2022 муайян карда шуда, ба шарофати он, ҳоло сарҳади қалъаи ибтидоии Хуҷандро муайян шудааст.  Дар натиҷаи ин тадқиқотҳои муаян гардид, ки ин девори хандақи 1/20 қисмати ғарбӣ, 29 қисмати шимолӣ ва 28 қисмати шарқии деворҳои қалъаро ифода мекунанд. Тибқи ҳисоботҳои Н.Раҳимов агар ин деворҳо васл карда шаванд, масоҳати майдони қалъа 2 гектарро ташкил медод.  

Остатки стен древнего Худжанда

(VII-Vвв. до нашей эры)

Данный участок представляет с собой остатки древнейшей стены первичной цитадели Худжанда. Сохранившийся часть стены имеет 4м ширину и 1,2м высоту. Она была возведена в VI-V веках до нашей эры на естественной возвышенности сырцовыми кирпичами. Размер кирпичей 42х30-32х10-12см. Над кладкой кирпичей засыпка из мелких камней.

С восточной стороны стены кроме кладок сырцовых кирпичей имеется пол помещения, вероятно, межстенного помещения, или здания, пристроенного к внутренней стороне стены. Пониженная западная часть стены укреплена кладкой крупных камней, среди которых обнаружены зернотёрка, датируемые VIII-VII вв. до.н.э. По существу, зернотерки служили для измельчения пшеницы, ячменя и других зерновых растений, однако после выхода из употребления, они были использованы как строительный материал для подпорки стены. Находки зернотерок свидетельствуют о том, что жители древнего Худжанского поселения выращивали пщеницу и другие злаки и широко использовали их в свою пищу.

Следует отметить  что подобные стены также были открыты в северо-западной части Арка Худжанской крепости и  у восточных стен средневековой Худжандской цитадели.

Наша умомянутая стена была раскопона результате археологических исследований проведенные под руководством Н.Рахимова в 2020-2022 годах,  благодаря которой теперь выявлены границы первычной цитадели г. Худжанда. Оказалось что стены шурфов 1/20 представляют западную, 29 северную, а 28 восточную частей стен цитадели. Согласно расчётам Н.Рахимова, если б эти стены соединялись, то площад цитадели составляли бы 2 гектара.

Remains of original walls of the ancient Khujand

(VII-V centuries B.C.)

This site represents the remains of the most ancient wall of the primary citadel of Khujand. The preserved part of the wall is 4m wide and 1.2m high. It was erected in VI-V centuries b.c on a natural elevation with raw bricks. The size of the bricks is 42x30-32x10-12cm. Above the brickwork is a backfill of small stones. The given site (conditionally named pits 1/20) represents the remains of the most ancient wall of the primary citadel of Khujand. The preserved part of the wall is 4m wide and 1.2m high. It was erected in VI-V centuries B.C. on a natural elevation with raw bricks. The size of the bricks is 42x30-32x10-12cm. Above the brickwork is a backfill of small stones.

On the east side of the wall there is a floor of a room, probably an inter-wall room or a building attached to the inside of the wall, in addition to the masonry of raw bricks. The lowered western part of the wall is reinforced by a masonry of large stones, among which were found grain grinders dating from the 8th to 7th centuries BC. Grain grinders were essentially used for grinding wheat, barley and other cereal plants, but after they fell into disuse, they were used as building material to support the wall.

Finds of grain grinders indicate that the inhabitants of the ancient Khujand settlement cultivated stubble and other grains and widely used them in their food.

It should be noted that similar walls were also discovered in the north-western part of the Ark of Khujand and at the eastern walls of the medieval Khujand citadel.

Our mummified wall was excavated as a result of archaeological research conducted under the leadership of N. Rakhimov in 2020-2022, which now revealed the boundaries of the first citadel of Khujand. It turned out that the walls of pits 1/20 represent the western, 29 northern, and 28 eastern parts of the walls of the citadel. According to N. Rakhimov's calculations, if these walls were connected, the area of the citadel would be 2 hectares.